Kırım Tatar Teşkilatları Platformu, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıları, Kırım’ın İşgalinin 10. yıldönümü ve Kırım Tatar Sürgününün 80. yıldönümünü gündemine alarak teşkilatların temsilcileri ile 9 Mart 2024 tarihinde Eskişehir’de bir toplantı düzenledi.
Program, saat 14.00’te Tepebaşı Dilara Toplantı Salonu'nda saygı duruşu, akabinde İstiklal Marşı ve Kırım milli marşı “Ant Etkenmen”in okunmasıyla başladı. İki oturumda gerçekleşen toplantının ilk oturumunda Rusya’nın Ukrayna saldırıları, Kırım’daki güncel gelişmeler ile Türkiye’de faaliyetler görüşüldü. İkinci oturumun ana gündemi, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı’nın 80. yıldönümü münasebetiyle Türkiye’de düzenlenmesi planlanan anma programları oldu.
Toplantının açılışını Kırım Tatar Teşkilatları Platformu Koordinasyon Kurulu ve Kırım Gelişim Vakfı Başkanı Ümit Şilit yaptı. Programa katılan kuruluş temsilcilerine teşekkür eden Şilit, gelecek aylarda yapılması planlanan faaliyetlere işaret etti. Eskişehir Kırım Derneği Başkanı olarak yeni seçilen Recep Şen’i tebrik eden Şilit, konuşmasında; 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü’nde şehit olan vatandaşlarımızı andı. Ayrıca Şilit, vatanlarından uzakta yaşayan Kırım Tatarlarının dayanışma içinde olması gerektiğini ifade etti.
Yönetim Kurulu Üyemiz ve Kırım Derneği Genel Başkanı Mükremin Şahin ise açılış konuşmasında, Türkiye’de yaşayan Kırım Tatarlarının birlik ve beraberlik içerisinde olması gerektiğini vurguladı. 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı'nın 80. yıl dönümünde Eskişehir’de toplanılmasının önemin ifade eden Şahin, büyük bir organizasyon yapılması ve bu noktada Kırım Tatarlarının yaşadığı zulmün dünyaya duyurulması gerektiğini dile getirdi. Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik olarak başlattığı işgal girişimine değinen Şahin, “Savaş çıktıktan sonra 24 Şubat 2022’den bu yana büyük bir göç dalgası oldu. Maalesef halkımız ne yapacağı konusunda bilinmez bir yola düştü. Bize burada düşen görev, halkımızın ve vatanımızın geleceğine yönelik çalışmaktır” dedi.
Aynı zamanda Şahin, Özbekistan’dan Kanada’ya kadar olan 20’ye yakın ülkede Kırım Tatar diasporasının olduğunu, en çok nüfusun ise Türkiye'de olduğunu vurgulayarak, binlerce kişinin söz konusu anma programına katılması gerektiğinin altını çizdi. “Kıbrıs meselesi Türkiye’de nasılsa, Kırım meselesi de o olmalı” diyen Şahin, Kırım’ın işgalinin normalleştirilmemesi gerektiğini söyledi.
Ardından Eskişehir Kırım Derneği Başkanı Recep Şen, Rusya’nın topyekûn olarak 2022’de başlattığı savaşa dikkat çekti. Şen, Kırım’dan ve Ukrayna’dan gelen Kırım Tatarların bulunduğu şehirlerde kültürlerini kaybetmemek için yoğun bir çaba sarf ettiğini ifade etti.
Program, Dünya Kırım Tatar Kongresi (DQTK) ve Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM) Başkanı Refat Çubarov’un video mesajıyla devam etti. Katılımcıları selamlayan Çubarov, Antalya Diplomasi Forumu'na (ADF) ve ardından Viyana’ya gittiğini belirterek, Kırım’ın Rus işgalinden kurtarılması ve Kırım’da yaşamak için uygun koşulların sağlanması adına çalıştıklarını söyledi. Çubarov, platformu oluşturan kuruluşların temsilcilerine teşekkür ettikten sonra toplantıda Kırım Tatar halkına yararlı kararların alınmasını diledi. Çubarov, “Kurtarılmış Kırım’da tüm yurttaşlarımızla bir araya gelip çalışacağımız günlerin geleceğine inanıyorum” dedi.
Kırım Tatar Teşkilatları Platformunu oluşturan kuruluşların temsilcileri söz alarak, sene içerisinde yapılan ve yapılması planlanan faaliyetleri anlattı.
Kırım Derneği Bursa Şubesi Başkan Yardımcısı Süleyman Gence konuşmasında, 2015 yılından bu yana Kırım Tatarca derslerinin verildiğini, 2022’den bu yana ise Göç İdaresi İl Başkanlığı koordinasyonuyla birlikte Bursa’da bulunan 100 ailenin ikametinin ve gerekli ihtiyaçlarının karşılanması konusunda çalıştıklarını ifade etti. Gence, dernek olarak Türk Sanat Müziği korosu kurduklarını ve geçen hafta itibarıyla 250-300’e yakın kişiye ilk konserlerini verdiklerini duyurdu.
Diğer yandan Kırım Derneği Konya Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Hamza Çorabatır söz hakkı alarak, başkanlığı temsilen konuşma yaptı. Konya’da bulunan 14 Kırım Tatar köyüne ziyaret gerçekleştireceklerini belirten Çorabatır, Konya’nın Kırım Tatarlarını benimsediğini söyledi. Çorabatır, toplantı esnasında Konya’daki Kırım Tatarların durumunu anlattı. Bu noktada köy okulları başta olmak üzere Konya genelinde Kırım Tatar kültürünün tanıtılacağını aktardı. Ayrıca Çorbaatır, “Zevcet Kurtumer’in tavsiyesi üzerine niyetimiz bu sene Bayrak Günü’nde Kırım Tatar bayraklarıyla Konya’nın en yüksek tepesine çıkmak. Böylelikle varlığımızı hissettirmiş olacağız” dedi.
Kırım Derneği Kocaeli Şubesi Başkanı Şengül Talgır ise çoğunluğu kadın olan bir derneğe başkanlık ettiğine dikkat çekti. Talgır, Odunpazarı Belediyesinin sağladığı imkanlarla 18 Mayıs 1944 Sürgünü’nü anlatan “Hasret” isimli tiyatroyu ve Kırım Tatar Dans ve Müzik Topluluğumuz Cıyın Ansambli ‘ni Kocaeli’ne davet etti.
Katılımcıların dikkat kesildiği toplantıda Kırım Derneği İstanbul Anadolu Yakası Şubesi Başkanı Şebnem Sözen dernek olarak yaşadıkları sorunlardan bahsetti.
Yalova Çiftlikkköy Şube Başkanımız Zeki Ertürk de öğrencilere ve savaştan gelen ailelere destek sağladıklarının altını çizdi.
Kırım Derneği Kırıkkale Şubesi Yönetim Kurulu Üyesi Av. Uğur Yaşar Uygun toplantıda bir öneride bulundu. Dünya üzerindeki Kırım Tatarlarının mobil uygulamada birleşmesi gerektiğini öneren Uygun, aynı zamanda bu uygulamanın üye sayısının da artırılmasına yardımcı olacağını dile getirdi.
Tuvgan Til İnternet Sitesi Koordinatörü Oya Deniz Çongar Şahin, “Dili kaybettiğiniz zaman kültürün en önemli unsurunu da kaybediyorsunuz” diyerek, Kırım Tatarca dilinin önemine işaret etti. Buradan hareketle Tuvgan Til İnternet Sitesi'ni kurduklarını ifade eden Şahin, kültür, sanat ve tarih alanında çalışmalara yer verdiklerini aktardı. Şahin, “Ne kadar destek olursak o kadar birlik oluruz” diyerek sözlerine son verdi.
Toplantıya katılım sağlayan Kırım Derneği Köklüce Şubesi Başkanı Şaban Atçı, 2023 yılından bu yana aktif bir şekilde faaliyet gösterdiklerini ve pek çok etkinliğe imza attıklarını söyledi. Atçı, konuşmasının sonunda toplantıya Kırım Tatarca devam edilmesini önerdi.
Öte yandan Kırım Derneği Gebze Şubesi Başkanı Nermin Ekim, kadınlara ve çocuklara yönelik olarak her alanda destek sağladıklarını söyledi. Ekim, dernek adına el sanatları, sinema, burs, mevlit ve toplantı gibi faaliyetleri icra ettiklerini kaydetti. Ekim, Ramazan ayında ihtiyaç sahiplerine erzak dağıtımı yapacaklarını sözlerine ekledi.
Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şubesi Başkanı Haluk Yaşayanlar, katılımcılara teşekkür ederek, tüm çalışmalara hız kesmeden devam ettiklerini ifade etti.
Eskişehir Kırım Derneği Başkan Yardımcısı, Bursa Gelişim Vakfı Eskişehir Temsilcisi, Aksaklı köyü Muhtarı Abdullah Akkurt söz hakkı alarak Kırım Tatarca konuştu. 18 Mayıs 1944 Sürgünü’nde yaklaşık 400 bin Kırım Tatar nüfusunun yarısının hayatını kaybettiğini anımsattı.
Romanya Dobruca Kırım Göçmenleri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve koro şefi Suat Arabacı ise yaptığı konuşmada, koro eşliğinde Kırım Tatarca yırları okuduklarını söyledi.
Sakarya Kırım Derneği adına konuşma yapan Çağlayan Kart, 6 yıldır ciddi şekilde çalışmalar yürüttüklerini belirtti. Ayrıca Kart, Rusya’nın 2022’de başlattığı savaşın ardından Sakarya’ya yönelik göçün arttığını söyledi.
“İnsanlar düşündüğü dilde konuşur. Rusya’da yaşayanlar Rusça düşünüyor ve Rusça konuşuyor, Ukrayna’da yaşayanlar Ukraince, Türkiye’de yaşayanlar Türkçe konuşuyor. Suya bakıp su demediğimiz, Tatar gibi düşünmediğimizde Tatarca konuşmamız mümkün değil. Bu yüzden Kırım Tatarı olarak Kırım Tatarca konuşmalıyız” diyerek sözlerine başlayan Etimesgut Kırım Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Ergin Batur, dilin önemine işaret etti.
Romanya Dobruca Kırım Göçmenleri Derneği Başkanı Metin Gündoğdu, Eskişehir Tepebaşı Belediyesinin desteği ile Romence derslerinin verildiğini ayrıca 3 yıldır aralıksız olarak birlik ve beraberlik gecesi düzenlediklerini aktardı.
Toplantıya katılan Kırım Ailesi kurucusu Anife Kurtseitova ise Rusya’nın Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne yönelik olarak başlattığı işgal girişimi kapsamında Kırım Ailesinin Eskişehir’e geldiğini ve Recep Şen’in destekleri sayesinde öğrencilere hem Kırım Tatarca hem de Türkçe derslerinin verildiğini dile getirdi.
Vakıf Başkanımız Tuncer Kalkay, Türkiye’de yapılan Kırım ile ilgili çalışmaları Vakfın gündemine alarak 100. Yılında Türkiye Cumhuriyetine kuruluşundan itibaren Kırım Tatarlarının yaptıkları katkıları gösteren çalışmaların tanıtımına özen gösterdikleri belirtti. Türkiye’de faaliyet gösteren Kırım Tatar kuruluşlarının üye aidatları ve bağışlarla faaliyetlerini sürdürdüklerini, maddi imkansızlıklar yanında pek çok problemle boğuştuklarını, ancak vatan Kırım yolunda yapılan çalışmalarda her türlü fedakarlığı üstlendiklerini ifade etti. Kalkay, 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı ile anavatanlarından koparılan Kırım Tatarlarının vatanlarına dönüş mücadelesinde 1990’lı yılların başından beri diasporanın gerek maddi gerekse manevi olarak desteğini en güçlü şekilde verdiğini, Kırım’ın işgal edildiği tarihten 3 gün sonra hızlıca organize olarak Ankara’da işgale karşı büyük bir miting ile başlayan duruşun 10 yıldan bu yana kararlı bir şekilde devam ettiğini vurguladı. Kalkay, “O yıldan bu yana vatanımıza karşı duruşumuzda hiçbir şekilde sapma olmadı, dik duruşumuz bozulmadı” dedi. “Görevlerimizden biri de Kırım’da yaşayan vatandaşlarımıza moral olmak, onlara yalnız olmadıklarını hissettirmek olmalı” dedi. Ayrıca Kalkay, Emel Kırım Vakfının, işgalciler tarafından haksız yere alıkonulan siyasi tutsaklar için organize edilen mektup kampanyasını hatırlattı.
Emel Dergisi adına toplantıya katılan Ertuğrul Karaş, “Milli edebiyatımızın şairleri, yazarları ve eserlerinin dijital ortamlara kaydedilip gelecek nesillere aktarılması her şeyden önemlidir. Zira bu konu bir milletin hafızasıdır” diyerek, yazılı her belgenin korunması gerektiğini vurguladı.
Birinci oturumun sonunda Eskişehir Halk Bilim Araştırma Gençlik ve Spor Derneği (EKHAD) olarak söz hakkı alan Göksel Akçora, İsmail Bey Gaspıralı’nın “Milletine hizmet etmek istiyorsan elinden gelen işle başla” sözüne atıfta bulunarak, çalışmalarını sürdüreceklerini kaydetti.
Yarım saatlik bir aranın ardından olağan toplantının ikinci oturumda, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı Günü için alınan kararlar paylaşıldı. Ayrıca Kırım Tatar Teşkilatları Platformu yöneticileri ve temsilcileri Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanıdıklarını belirtti.
Sonuç bildirgesinin Vakıf Başkanımız Tuncer Kalkay tarafından okunmasının ardından Platform toplantısı tamamlandı.
Sonuç bildirgesine buradan da ulaşabilirsiniz.
Toplantının ardından katılımcılar Eskişehir’de açılan “Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu Parkı"nı ziyaret etti.
Akabinde akşam yemeği için toplanan davetliler, Kırım Tatar halk müziği sanatçısı Gülizar Bekirova’nın şefliğinde Romanya Dobruca Kırım Göçmenleri Derneği korosunun seslendirdiği Kırım Tatarca yırlara alkışlarla eşlik etti.
Ardından Kırım Ailesi çocukları Kırım Tatar halk danslarını icra etti.
Davetliler, günün sonunda saat 20.00’de Eskişehir Hasan Polatkan Kültür Merkezi sahnelenen “Hasret: 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı” isimli tiyatro oyununa gitti. Çok sayıda katılımcının teşrif ettiği oyun, vagon görünümlü tünelden geçerek başladı. Gösteriden önce kapalı alanda, anavatanlarından koparılan Kırım Tatarlarının günlerce sürgün edildiği hayvan vagonlarında neler yaşadığı hissettirildi. Sanatseverler, 18 Mayıs 1944 Kırım Tatar Sürgünü ve Soykırımı’nı anlatan tiyatroda gözyaşlarını tutamadı.
Kırım Tatar Teşkilatları Platformu 09.04.2024 Tarihli Eskişehir Toplantısı Sonuç Bildirgesi
Kaynak: QHA
